Eyfel Kulesi, Fransa’nın başkenti Paris’te yer alan ikonik bir anıttır. 324 metre yüksekliğiyle Avrupa’nın en yüksek binalarından biridir. Dünyanın en ünlü yapılarından olan Eyfel Kulesi, çeşitli özellikleriyle dikkat çekmektedir. Özellikle ilk yapıldığında, 20 yıl sonra sökülecek şekilde planlanmış olması ilginç bir detaydır. Ayrıca kule, yapımı sırasında birçok insan tarafından saçma bulunmuş ve hatta yapımına karşı bir imza kampanyası bile başlatılmıştır. Günümüzde ise kule, güzel manzarası ve çeşitli etkinlikleri nedeniyle Avrupa’nın en gözde yapıları arasındadır.
Eyfel Kulesi, 1887 ile 1889 yılları arasında Gustave Eiffel tarafından inşa edilmiştir. Fransız Devrimi’nin 100. yılını kutlamaya yönelik düzenlenen, Expo 1889 Paris Fuarı’nın giriş kapısı olarak kullanılmıştır. Fuar sırasında ziyaretçilerin yoğun ilgisini çeken kule, en önemli ve en gösterişli yapılarından biri olarak kabul edilmiştir. Önceki binalardan çok daha yüksek olması nedeniyle o zamanlar büyük bir sıçrama olarak kabul edilmiş ve dünya çapında ilgi uyandırmıştır. Ayrıca, Fransa’nın güçlü ve başarılı bir ülke olduğunu göstermek için de kullanılmıştır.
Eyfel Kulesi, açık hava platformları, gösteri salonları ve bir restoranı barındıran çok çeşitli mekânlara sahiptir. Kulenin zirvesinde yer alan televizyon vericileri, yüksekliğini 27 metre daha arttırmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline uğrayan yapı, savaş sonrasında Fransa’nın yeniden inşasında önemli bir rol oynamıştır. Eyfel Kulesi, dünya çapında çok popüler bir yapı olduğu için, birçok ülkede Eyfel Kulesi’nin taklitleri yapılmıştır.
Eyfel Kulesi’nin Tasarımı ve Özellikleri
Kule’nin tasarımcısı Alexandre Gustave Eiffel’in, kuleyi yaparken kullandığı metotlarda oldukça ilginçtir. Eiffel, Kule’nin yapımı sırasında çeşitli yöntemler denemiş ve en iyi sonuçları veren yöntemleri kullanmıştır. Örneğin, Kule’nin yapımı sırasında Eiffel, yüksekliği arttıkça yapının gücünü arttırmak için daha büyük çelik parçalar kullanılmıştır. Bu sayede kule, o zamanların en yüksek binalarından biri olmuş ve hala da bugün en yüksek binalar arasında yer almaktadır. Kule’nin yapımı, o zamanların en ileri teknolojik yöntemleri kullanılarak yapılmış ve bu yüzden de oldukça zorlu ve zahmetli bir iş olmuştur.
Eyfel Kulesi Gustave Eiffel tarafından değil, İsviçreli Maurice Koechlin siparişi üzerine, Stephen Sauvestre tarafından tasarlanmıştır. Gustave Eiffel yapının mimarıdır. Koechlin ve meslektaşı Emile Nouguier, ilk tasarımlarını birlikte yapmışlardır. Kulenin inşaat masrafları oldukça yüksek olmuş fakat açılış tarihinden önceki 5 ay içinde 1,9 milyon kişinin ziyaret etmesiyle birlikte, yılsonuna kadar toplam masrafın yarısından fazlası çıkartılmıştır.
Eyfel Kulesi, 3 bin işçi tarafından 26 ay gibi bir sürede inşa edilmiştir. 18.038 adet demir parça 2,5 milyon perçinle bir araya getirilmiştir. Eyfel Kulesi’nin yaklaşık 10 bin ton ağırlığında olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca, kulenin yapımı sırasında tam 7.300 ton çelik harcanmıştır. Kulenin demirleri yoğun güneş altındayken genleşiyor, soğuk havalarda ise büzülüyor. Bu da kulenin boyutlarını 20 santim kadar değiştiriyor. Toplam büyüklüğü düşününce gözle anlaşılamayacak bir değer.
Kulenin inşaatı sırasında hiç ölüm vakası yaşanmamış olması, o günün şartlarına göre önemli bir başarıdır. Kulenin günümüze kadar ulaşabilmesi de bu başarısı sayesinde mümkün olmuştur. Kule her 7 yılda bir, 60 ton boya ile boyanmaktadır. Bu çalışma sırasında 25 boyacı görev yapmakta ve çalışma 15 ay sürmektedir. Ayrıca, güvenlik amacıyla toplam 50 km güvenlik halatı ve 20 bin metrekare koruyucu ağ kullanılmaktadır. Kule yapımından sonra 400 den fazla intihar olayına sahne olmuştur. Bu nedenle, intiharların önüne geçmek amacıyla, platformların çıkış noktalarına demir parmaklıklar yerleştirilmiştir.
Eyfel Kulesi’nin Yapım Hikâyesi
Eyfel Kulesi, yapımından sonra Paris’e kendini kabul ettirene kadar oldukça zor zamanlar geçirmiştir. Kule, bazı insanlar tarafından muhteşem bir mimari yapı olarak görülürken, bazıları tarafından bir utanç lekesi olarak gösterilmiştir. Bunun nedeni, Paris halkının kulenin görünümünden rahatsızlık duymasıdır. Bazı sanatçılar, kulenin devasa bir sokak lambasına benzeyebileceğini veya Paris’in görsel itibarını zedeleyecek bir fabrika bacası gibi görünebileceğini öne sürmüştür. Bu nedenle, kule konusunda bir kampanya başlatılmış ve ünlü sanatçıların imzaladığı bildiriler dağıtılmıştır. Örneğin İngiliz şair William Morris, Eyfel Kulesi’nin çirkin olduğunu düşünürken bile zamanının çoğunu onun altında geçirmiştir. Bunu neden yaptığını soranlara ise yanıtı şöyle olmuştur; “Koca Paris’te bu çirkin demir yığınını görmediğim tek yer burası.” Türk yazarlar da Eyfel Kulesi hakkında yorumlar yapmışlardır; Nazım Hikmet Eyfel’i çelik bir zürafaya, Cemal Süreyya korseli A’ya benzetirken, Bedri Rahmi Eyüboğlu ise Galata Kulesi ile evlendirmeyi düşünmüştür.
Eyfel Kulesi, ilk başlarda sadece 20 yıl için inşa edilmiş ve 1909 yılında yıkılması planlanmıştır. Ancak kule, iletişim için çok uygun bir yükseklikte olduğu için ve haberleşmeyi mümkün kıldığı için kalmasına izin verilmiştir. Bu bağlamda kule radyo yayıncılığının gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Kuledeki 27 metrelik radyo vericisi, hâlâ bir verici istasyonu olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda savaş sırasında sinyal kesici ve bozucu olarak da kullanılmıştır. Eyfel Kulesi günümüzde Dünya’nın en güzel mimari yapılarından biri olarak kabul edilir ve Parisliler tarafından “Demir Bayan” olarak adlandırılır.
