Antik Mısır’dan günümüze uzanan bir efsane var ki, adeta gizemlerle dolu bir hazine gibi parlıyor. İçinde hayvanlarla konuşmamızı sağlayan büyülerden tutun, evrenin ve astronomik cisimlerin fiziksel yasalarını anlamamızı sağlayacak ileri düzey bilgilere kadar pek çok sırrı barındırdığı söylenir. Bu kitap, insanlık tarihindeki en büyük sırlardan biri olarak kabul edilir.
Mısır medeniyeti, birbirinden ilginç tesadüflere ve hala keşfedilmeyi bekleyen binlerce gizeme sahiptir. Milattan önceki dönemde gerçekleştirilen olayların anlamı, modern insanlık tarafından bile çözülebilmiş değildir. Bu keşiflerin ardında yatan sırların bazıları, hala insanları hayrete düşüren gizemlerdir. Bu gizemlerden biri de Antik Mısır mitolojisinin en esrarengiz tanrılarından biri olan Toth ve sınırsız bilgi kaynağı olan kitabıdır.
Antik Mısır Tanrısı Toth
Thoth, Antik Mısır’ın eski bir tanrısıdır. Sanatta genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak betimlenmiştir. Dişi muadili Seshat, karısı Ma’at idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes’tir.
Thoth’un ana tapınağı Hermopolis (Mısırca telaffuz: “Khemenu”) şehrindeydi. Mısır Arapçasında el-Ashmunein olarak bilinen Thoth Tapınağı, Hristiyanlık öncesi büyük ölçüde yıkıldı. Geriye kalan büyük pronaosu 19. yüzyılın ortalarında yıkıldı ve bir şeker fabrikasının temeli için dolgu olarak kullanıldı.
Thoth, Hermopolis’te sekiz ana tanrıdan oluşan bir panteon olan “Ogdoad”ı yönetiyordu ve eşi Nehmetawy idi. Diğer şehirlerde de çok sayıda tapınağı bulunmaktaydı.
Mısır mitolojisinde Thoth, evrenin devamını sağlamak ve Ra’nın güneş teknesinin her iki tarafında duran iki tanrıdan biri (diğeri Ma’at) gibi birçok hayati ve önemli rol oynamıştır. Eski Mısır’ın daha sonraki tarihlerinde tanrısal anlaşmazlıkların hakemliği, büyü sanatları, yazı sistemi ve ölülerin yargılanması ile yoğun bir şekilde ilişkilendirilmiştir.
Dinler tarihiyle felsefe ve bilim tarihlerine doğru geriye gittiğimizde, ortak bir kutsal figürün varlığı dikkat çeker. Değişik gelenek ve kültürlerde farklı isimlerle anılan bu figür, Greko-Latin literatüründe Toth/Thoth veya Hermes Trismegistos olarak bilinir. Felsefe, bilim ve edebiyat tarihlerinde daha çok mitolojik veya yarı mitolojik niteliklere sahip bir figür olarak ortaya çıkan bu kişi, dinler tarihinde bir peygamberle özdeşleştirilmesiyle de ilgi çeker. Bazı yazarlar, eski Mısır’daki Thoth’u, Museviliğin Enok‘u, Budizm’in Buddha’sını, Zerdüşt’ün Hoşeng’ini ve İslam’ın Hz. İdris’i ile birleştirmişlerdir.
İslam kültüründe Thoth/Hermes ile Hz. İdris arasında bir ilişki kurulmuştur. İdris kelimesinin “öğrenme ve öğretme” anlamlarına gelen “derese” kökünden türediği, Eski Mısır’daki Osiris ile İdris kelimeleri arasında bir ilişki olduğu ve İbranice Uhnuh kelimesinin tercümesi olduğu iddia edilmiştir.
Sınırsız Bilgi Kaynağı Toth’un Kitabı
Tarihsel kayıtlara göre, Toth Kitabı, eski Mısır metinlerinin bir koleksiyonudur ve Toth’un kendisi tarafından yazılmıştır. Toth, yazı ve bilgi tanrısı olarak bilinir. Toth Kitabı’nın gizemi, on sekizinci yüzyılın sonlarında Paris’te Turis papirüsünde ilk kez dikkat çekti.
Kitap, Toth ve öğrenmeye büyük bir hevesle yaklaşan bir öğrenci arasındaki diyaloglara odaklanır. Dünya çapında farklı bölgelerden derlenmiş parçaları ve söylentilere göre çeşitli versiyonları bulunur. Kitapta, Toth ve öğrenciye ek olarak, kural koyucu ve kuralları koruyucu tanrı Osiris de yer alır.
Araştırmalara göre, Toth’un 20.000 ila 36.525 cilt arasında değişen sayıda kitap kaleme aldığı söylenir. Mısır tarihi boyunca, farklı kişiler tarafından farklı versiyonlarının yazıldığına dair bilgiler mevcuttur. Ancak, binlerce kitap ve uyarlaması arasında en ilginç olanlar, doğrudan Toth tarafından yazıldığına inanılan iki büyü kitapçığıdır. İlk büyü kitabı, hayvanlarla karşılıklı iletişim kurmayı sağlarken, ikincisi okuyucunun mitolojik tanrılara dileklerini iletebilmesine olanak tanır.
Kitabın Orijinal Yazıtlarının Bulunduğu Yere Dair İpuçları
“Kitap, Koptos’ta nehrin ortasında yer alır. Nehrin ortasında bir demir kutu bulunur. Bu demir kutunun içinde bir bronz kutu, bronz kutunun içinde bir ahşap kutu, ahşap kutunun içinde fildişi ve abanozdan yapılmış bir kutu daha yer alır. Fildişi ve abanoz kutusunda ise gümüş bir kutu bulunur. Gümüş kutunun içinde bir altın kutu vardır ve altın kutunun içinde ise Thot Kitabı saklanır. Büyük demir kutu etrafında yılanlar ve akrepler bulunur, ancak bu yaratıklar kimseyi öldürmez, sadece Thot’un kitabını korumak için oradadırlar.”
Yazıtlarda bahsedilen nehir, tahmin edeceğiniz gibi, Nil Nehri’ne atıfta bulunur. Kitabın aslında Koptos bölgesi yakınlarında, Nil Nehri’nin derinliklerinde bir dizi kutu içinde saklandığı söylenir.
Efsanelere göre, eski Mısır prenslerinden Neferkaptah, bu kitaba ulaşmaya çalıştı ve yılanlarla mücadele ederek onu bulunduğu kutulardan çıkarmayı başardı. Ancak bu hırsızlık yüzünden tanrılar, eşi Ahwere ve oğlu Merib’i öldürdüler. Neferkaptah ise bu acılara dayanamayarak intihar etti.
Kuşaklar sonra, kitapla birlikte gömülen Neferkaptah’ın mezarına ulaşan bir Mısırlı vardı: Setne Khamwas. Kitabı korumaya çalışan Neferkaptah’ın ruhuna karşı mücadele etti ve nihayetinde başarılı oldu. Ancak Setne, daha sonra çocuğunu öldüren ve firavunun huzurunda kendini küçük düşüren bir güzel kadınla tanıştı.
Zamanla Setne, gördüklerinin ve yaşadığı acıların aslında Neferkaptah tarafından yaratılan bir illüzyon olduğunu keşfetti. Ceza alma korkusuyla, kitabı Neferkaptah’ın mezarına geri bıraktı. Sonrasında Neferkaptah, Setne’den bir istekte bulundu ve Setne, kendisinin oğlunu ve eşini yanına gömdü. Bu hikâye, Mısır mitolojisinde sıradan insanlarla tanrıların kurduğu, anlamsız ve çelişkili ilişkileri yansıtır.
Günümüzde, Toth Kitabı‘na ait olduğu söylenen çeşitli papirüs parçaları Berlin, Paris, Viyana, Floransa, Kopenhag ve New Haven gibi şehirlerde bulunmaktadır. Kitabın içeriğini okuyan kişinin Dünya, denizler, hava ve gök cisimleriyle ilgili sırları çözmek için güç kazandığına dair efsane hala gizemini korur. Aynı zamanda, hayvanların dilini çözme, zihinler arası yolculuk yapma ve ölülerle iletişim kurma gibi yetiler kazandırdığı söylenir.
Diğer bilgilere göre, Yunan mitolojisindeki bilgi tanrısı Hermes ile Toth‘un birçok ortak noktası bulunmaktadır. Hatta birçok akademisyen, bu iki mitolojik kahramanın aslında aynı kişi olduğunu ve sadece kültürel farklılıklar nedeniyle farklı isimlerle anıldığını savunmaktadır.
WhatsApp grubumuza katılmak için TIKLAYINIZ!
